Otantik, ” taklit olmayan, orijinal ” anlamına gelir ve bu doğrultuda otantik lider Avolio vd. (2004) tarafından şu şekilde ifade edilmektedir :
“Kendi düşünceleri, davranışları ve başka insanlar tarafından nasıl algılandığının farkında olan, kendilerinin ve diğerlerinin değerleri, ahlaki bakışaçıları, bilgileri ve güçlü yönlerini bilen, içinde bulundukları, çalıştıkları ortamı tanıyan, kendine güvenen, umudu olan, iyimser, sorunların üstesinden gelebilen ve ahlaklı bireyler ” dir (Avolio vd., 2004:803).

Otantik Taş

Yeni liderlik literatüründe, otantik liderlik özellikleri ile ilgili oldukçageniş tasnifler yapılmıştır. Otantik liderliğin tanımlarında olduğu gibi özelliklerikonusunda da eleştiriler yer almaktadır. Bu eleştiriler, genel itibariyle tanımlar da olduğu gibi belirlenen özelliklerin çok kapsayıcı ve genel olması ile ilgilidir.
Burada otantik liderlik ile ilgili yazarların en çok üzerinde durduklarıözellikler derlenmiş ve sıralanmıştır (Kesken ve Ayyıldız, 2008; Avolio veGardner, 2005; Khan, 2010; Avolio ve Wernsing, 2008; Gardner at al., 2005):

 Otantik liderler taklit değil, orjinaldirler.
 İnsanlara hizmet etme tutkuları vardır.
 Otantik liderlerin davranışlarının temelini, sahip oldukları değerleri
oluşturur.
 Otantik liderler, kendilerine ve diğerlerine karşı dürüsttürler, başkalarının
beklentilerine uyum adına kişiliklerinden taviz vermezler.
 Otantik liderler, çalışma arkadaşlarını iyi tanırlar, onların güçlü ve zayıf
taraflarının farkındadırlar. Onların davranışlarını, kişiliklerinden bağımsız
olarak değerlendirirler.
 Otantik liderler, çalışanlarını amaçlarına yönlendirirken aldatma ya da
manipüle etmekten kaçınırlar. Onlar ile güvenilir ilişki kurar ve
bağlılıklarını kazanmaya çalışırlar.
 Onları başarıya, öğrenmeye ve kendilerini geliştirmeye teşvik ve motive
ederler. Onları doğru yöntemler ile yönlendirir, daha özgür bir alan ve
otonomi sağlarlar.
 Otantik liderler, geleceğe yönelik umut verici, güven telkin eden, olumlu,
esnek ya da uyumlu, ahlaklı ve gelecek odaklıdır.
 Otantik liderler, kendilerini takipçilerinin gelişimine odaklar ve bu konuda
onlara örnek rol modeli olmaya çalışırlar.
 Diğer pozitif liderler gibi otantik liderlerde, sorumluluk bilinci ile hareket
eder ve takipçilerinin ilgileri, istekleri ve ihtiyaçları ile ilgilenirler,
çalışanlarda sürdürülebilir iş başarımı heyecanı uyandırırlar.
 Otantik davranış, kişinin başkalarını memnun etmekten, ödül almak ya da
cezadan kaçınmaktansa, değerleri ve ihtiyaçlarına uygun hareket etmesini
gerektirir (Bu nedenle otantik liderlerin diğerkâmlık ve örgütsel
vatandaşlık davranışları yüksektir).
Yukarıdaki özellikler iyi bir insan ve iyi bir lider olmayı ifade etmekte ve
bütün bunları da otantik olma kavramında toplamaktadır.
15
1.2.1.Otantik Liderliğin Bileşen
Otantik liderliği oluşturan bileşenler, otantik liderliğin tarihsel seyriiçerisinde farklı yazarlar tarafından, farklı şekillerde ifade edilmiştir. Bu ifadelerde gösterilmektedir. Her şey akıştadır ve hiçbir şey duruşta değildir ” sözleriyle Heraklitos,geçmişten bugüne seslenerek değişimin önemine işaret etmiş ve yönetimlerinde,varlıklarını sürdürebilmek için, yaşanan değişimlere uyum sağlaması gerektiğini ifade etmiştir. Günümüzün dünyasında da vizyon yaratarak ve bu vizyonu da izleyenleri ile paylaşıp sürekli iletişim kuran, güvenilir, saygı duyulan dönüşümcüliderlik anlayışı, örgütlerde, zorlukların aşılmasındaki etkili çözüm yollarından biri
olarak görülmektedir.Dönüşümcü liderlik kavramı ilk olarak 1978 yılında, Burns tarafındanetkileşimsel liderlik kavramı ile birlikte ortaya atılmıştır. Dawton ve Burns (1978)bu kavramı, irade sahibi olma, özgüven, vizyon ve ahlaki değerler gibikavramlarla açıklanmış, Bass (1985) ise bu kavramlara aile değerleri, maneviçatışmanın yokluğu, rol modelleme, yetişkinlik tecrübeleri, güç kullanımına yönelik yaklaşımlar, heyecan, hırs ve idealler gibi farklı değişkenleri de ekleyerek geliştirmiştir. Thoms ve Greenberger’ de (1995) başarılı liderlik yolunda, zamanınönemini belirterek dönüşümcü liderlerin mevcut zamana bağlı kalmaktan öte,zamanı değiştirmeye çabaladıklarını ve uzun vadeli bakış açılarına yöneldikleriniifade etmiştir (Bass, 1995:4).
Dönüşümcü liderlik, örgütlerin değişim ile yenilenmeyi sağlayarak üstünperformansı oluşturan, izleyicilerin güdülerini, inançlarını, değerleri veetkililiklerini, kurumlarının vizyonu ile dengeli olacak şekilde, ilgileri ve bireyselamaçlarını değiştirmeye çalışan, liderlik modelidir (Goodwin, Wofford veWhittington, 2000).Bu ifadeler doğrultusunda, dönüşümcü liderliğe ilişkin belirleyici
özellikler şöyle belirtilebilir:
 Dönüşümcü liderlik, değişime yönelik bir liderlik türüdür ve bu sürecin
bazı aşamalarında, gerekli hareketleri sergileyerek değişimin başarılı bir
şekilde gerçekleşmesini sağlar (Eisenbach, Watson ve Pillai,1999:84).
 Dönüşümcü liderlik, takipçilerde, görevlerinin ve bu görevleri etkili bir
biçimde gerçekleştirmelerinin, önemli olduğu duygusunu yaratır
(Arıkan,2001: 298).
 Dönüşümcü liderlik modelinde, karizma önem verilen bir unsurdur
(Ataman, 2001:470; Keçecioğlu, 1998:29), fakat sadece bu yeterli
görülmez. Eren (2001), dönüşümcü liderlerin, kesinlikle karizmatik
kişiliklerinin olmasının şart olmadığını, vizyona sahip olarak ve bu sayede
değişimi başlatmalarının yeteceğini belirtmektedir.
 Dönüşümcü liderlik, takipçilerinin bireysel gelişme, başarı elde etme,
irade ve güven konularına duydukları ihtiyacı fark etmelerini sağlar ve
takipçileri, bireysel kazanç ve çıkarlar yerine, örgütün menfaatine yönelik
çalışmalarında onları motive etmektedir (Arıkan, 2001:299).
Bass ve Avolio (1994), yaptıkları araştırma sonucunda, dönüşümcü
liderliğin boyutlarını, idealize edilmiş etki (karizma), entelektüel uyarım, ilham
verici motivasyon ve bireyselleştirilmiş ilgi olarak belirlemiştir (Özkalp ve Kırel,
2011).
30
Yapılan çalışmalar, dönüşümcü liderlik yaklaşımlarında bulunanliderlerin, örgütsel faaliyetlere önemli ve aynı zamanda olumlu katkılar yaptığınıgöstermiştir. Dönüşümcü liderler, diğer liderlik yaklaşımlarına kıyasla, takipçileritarafından daha etkin şekilde değerlendirilirken, örgüt performansına vebaşarısına daha fazla yarar sağladıkları belirlenmiştir (Lowe vd., 1996:408).Otantik liderlik ve dönüşümcü liderlik yaklaşımları her ne kadarbaşkalarını önemsemek, etik kararlar almak, doğruluk ve rol modellik gibi
konularda benzer özellikler gösterseler de, aralarında bazı farklılıklar vardır. Bufarklardan ilki, dönüşümcü liderler iyimser, umutlu, gelişime odaklanan ve yüksek ahlaki karakterler olarak tanımlanır (Bass, 1998). Tüm bu özellikler, otantikliderliğin de özellikleridir ama Burns (1978) ve Bass’ın (1985) tanımlarındadönüşümcü bir lider, otantik olmak zorundadır. Oysa otantik liderin, dönüşümcü
lider olmak gibi bir zorunluluğu yoktur.Diğer bir farklılık ise, dönüşümcü liderler, etkili vizyonları ve entelektüeluyarım fikirleri yardımıyla, izleyicileri harekete geçirip örgütleri ve kişileridönüştürürken, otantik liderlik anlayışının temelinde, zaman içerisinde ve çeşitlidurumsal değişimler doğrultusunda oluşan, liderin benimsediği inançları, değerlerive davranışları vardır (Akgündüz, 2012:36).Başka bir farklılığı da, dönüşümcü liderlerin, karizmatik olmalarıgerekirken, otantik liderlikte böyle bir zorunluluğun olmamasıdır. Otantik liderler
uzun süreli ilişkiler hedefleyerek, anlam ile değerlere yönelik liderlik etme çabasıverirler fakat, dönüşümcü liderlikte, gerekli görülen karizmatiklik niteliğine (Bass,1985) sahip olma şartları yoktur (Avolio ve Gardner, 2005:329).Otantik liderlikte olduğu gibi, dönüşümcü liderlikte de, farkındalık, özdenetim, psikolojik sermaye ve pozitif örgütsel iklimin önemi vurgulanır fakat,
otantik liderlikte bu faktörler, dönüşümcü liderliğe kıyasla daha ayrıntılı olarak elealınarak, özgün ve ahlaki bir liderlik anlayışının geliştirilmesindeki fonksiyonlarısorgulanmaktadır (Kesken ve Ayyıldız, 2008:748).
1.2.4.2. Otantik liderlik ve karizmatik liderlik ilişkisi
Karizmatik liderlik anlayışı, liderin belli davranışlar sergilediği zaman,izleyicileri tarafından lidere, kahramanca veya olağan dışı nitelikler atfetmesiesasına dayalıdır (Bryman, 1992:124). Özellikle fazla organize olmamış toplumlar,bir çok konuyu düzenlemek amacıyla, bir kahramana gerek duymaktadır (Baltaş,2000). Genellikle kriz ve kargaşa koşulları sonucu ortaya çıkan karizmatik liderler,
büyük ve köklü değişikliklerin yapılmasının gerektiği koşullarda da ortayaçıkmaktadır (Gül, 2003; Aykanat, 2010).
Karizmatik liderler, takipçilerinde vizyon geliştirebilen, bağlılığınoluşmasında destek olan, ortaklaşa hedefler için çabalayan ve hedeflenen amaçlarıelde ettiğinde kendini başarılı gören, bir yol aşılamayı sağlayabilen bireylerdir.Bireysel çekicilik biçiminde tanımlanan karizma kavramının, bu liderlerin birözelliği olduğu varsayılmaktadır ve karizmatik liderler, sıradan övgünün, sevginin
ve bağlılığın çok ötesinde takipçileri nezdinde bir çekim gücüne sahiptirler (Gül veÇöl, 2003; Aykanat, 2010).Karizmatik liderler, inandıkları şeyler konusunda kuvvetli inancı olan,yüksek derecede kendine güvenli ve etki gücüne sahip kişilerdir. Davranışlarıyla
izleyicilerine örnek olur, onlara güvendiğini hissettirerek yüksek beklentilerini