Gemolojik Terminoloji

Mineral, kayaç, süs taşı yada benzer herhangi bir isim. Tüm bunlar kuyumculukta, mücevhercilikte, müzelerde süs taşları yada mineraller olarakta tanımlanabilir. Ancak marketçilik sektöründe yani piyasa tanımlamaları ile gemoloji biliminde kullanılan tanımlamalar bazen birbirinden farklı olabilir. Bu nedenle aşağıda süs taşları ile ilgili olarak bazı tanımlamalara yer verilmiştir.Gemoloji: Gemoloji sustası bilimidir. Mineralojinin yeni bir alt disiplin olarak kabul edilmektedir.

Gemolog: Süstaşlarım, biyolojik materyalleri tanımlayan, sentetik-imitasyon materyallerin ayırdımım yapan, onları değerlendiren, işlem uygulayabilen kişiler gemolog olarak tanımlanmaktadır.

Gemologlarm çalışmaları şu şekilde sıralanabilir.
1- Doğal, gerçek süstaşlarım sentetik ve imitasyonlardan ayırmak.
2- Zenginleştirme-iyileştirme işlemlerine tabii tutulmuş doğal-sentetik ve imitasyon süstaşlarım tanımlamak
3- Tüm süstaşlarma ve diğer materyallerin değerini belirlemek
4- Süstaşlarmm ve diğer materyallerin k

gemoloji

alitesini belirlemek
Süs taşı: Doğal olarak oluşmuş, nadir bulunan, güzel ve çekici özellikte, dayanıklı, sağlam ekonomik değer taşıyan minerallere süs taşı denir. Bu taşlar genelde kuyumculukta kullanılmaktadır. Bazıları hariç inorganiktir. Mercan, inci, amber gibi süs taşları organik kökenlidir, (bitki-hayvan kalıntıları)
Süs taşların da farklı terimlerde kullanılmaktadır. Kıymetli taş, mücevher taşı, süs taşı, değerli taş, renkli taş, yarı değerli taş, yüzük taşı.
Süs taşları ya da kıymetli taşlar olarak tanımlanan malzemeler yarı kıymetli
ada
yaygın olarak bulunan karbon, alüminyum, silisyum, kalsiyum ve magnezyum gibi turulur.
Değerli taş: Bu terim süs taşları için kullanılır. Örneğin elmas, zümrüt, yakut, safir gibi. Diğer yandan değerli taş dendiğinde nadirlik, güzellik, parlaklık, renk yansımaları gibi özellikler taşıyan materyaller olarakta tanımlanabilmektedir.
Diğer materyaller:Diğer materyaller grubuna giren unsurlar 1- Kayalar: Bunlar birkaç mineralin bir araya gelmesinden oluşurlar. Örnek: Lapis Lazuli = kalsit+pirit+sodalit
1- Non-Kristalin materyaller
Bunlar kristalin olmayan amorf materyallerdir. Örnek: opal
2- Ornamental materyaller
Bunlar transparan özellikte olmamakla birlikte tüm güzelliklerini taşıdıkları güzel, çekici yüzey renklerine borçludurlar. Örnek: Malakit yeşil
3- Organik gem materyalleri
Canlı organizmalardan oluşan süstaşları grubudur.
Ivory, Amber, Mercan, İnci, Kehribar örnek olarak verilebilir.

İnsan yapımı-El yapımı ürünler: Sustası olarak farklı bir gruptur. Bunlar sentetikler ve imitasyonlar olarak iki gruba ayrılır.
Sentetik yada artificial: El yapımı; gerçek eşdeğerleri ile aynı fiziksel özelliklere, kimyasal kompozisyona, kristal yapısına ve optik özellikler taşırlar. Doğal süs taşları gibi görünürler. Oluşumları laboratuvar ortamıdır. Sentetikler her zaman için imitasyonlara göre biraz daha pahalı olmuşlardır. Sentetik safir, sentetik elmas
İmitasyon- Simulated- Simulant: El yapımı sustası gerçek doğal süs taşma çok benzerlik sunarlar. Ancak kimyasal olarak doğal süs taşlarından oldukça farklıdır. Sadece dış görünüş olarak doğal eşdeğerleriyle benzerlik sunan el yapımı materyaller imitayon olarak tanımlanırlar. Pek çok imitasyonun yapımında cam, plastik ve kompozit taşlar kullanılır.
Değerli süs taşı kavramı: Sustası içerisinde önceden var olan yada sonradan oluşmuş bir takim birikimler, inklüzyonlar, v.b. tasin saydamlik, şeffalık, temizlik gibi özelliğini bozduğu söylenebilir (doğal yakut, safir ve bazi mücevher taslarında olduğu gibi). Ancak tüm bunlarla beraber bu birikimler bazı süs taşlarının güzelliğini hatta degerinide arttırmaktadir. Hatta bazi taslarda bu birikimler taşın geldiği ülkenin
bilmektedir.
Carat: Gemolojide kullanılan ağırlık birimi ölçüsüdür. 1 carat = 0,2 gram dır. Carat mineral için bir boyut ölçüm birimi değildir.
Kaba: Tamburlama, kesme, parlatma gibi tüm işlemlerden önce doğal haldeki kristal formuna denir.
Kesim: Bileyleme, öğütme, daha sonrada gemtaşım parlatma olarak tanımlanır. Kaboşon yada faset kesim olarak yapılabildiği gibi fancy şekillerde de kesim yapılabilir.
Baget kesim: Fransızca Baguette (çubuk-sopa) sözcüğünden ileri gelir. İnce ve uzun şekilde traşlanmış bir elmas formudur.
Basit kesim: Genellikle taçta ve külahta sekizer faset bulunan kesim. Fransızcada “sekiz sekiz” anlamına gelen “Huıt Huıt” dilimize ‘ vit vit’ olarak geçmiştir ve genel olarak basit kesimleri tanımlamak için kullanılır.
Karışık Kesim: Taşın tabla ve külah kısımlarının ayrı esaslara göre kesilmeleri. Örneğin üstü pırlanta kesimi, altı basit kesimle kesilmiş bir elmas.
Sekize sekiz kesim: Çok küçük, yuvarlak, doğal inci. Bunlar genellikle 2 mm boyutunda altında bulunurlar. Özellikle antik mücevheratta kullanılmaktadır.
tir.
Faset: Küçük kare, geometrik parlatılmış yüzler olarak tanımlanabilir. Gemtaşı yüzeyi belli bir açı ile kesilir ki bu kesimde taşa ekstradan bir parlaklık
ru kesim ile
parlaklık kazandırmaktır.
Kaboşon: Gem taşlarını kesme yöntemlerinden birisidir. Yüzeyde bir yada iki eğri yüzey ile şekillenir. Bu eğriler konkav yada konveks olabilir.
Pırlanta kesim : Özellikle faset kesilebilecek nitelikteki taşlar için oldukça uygundur. Örneğin elmaslar. Bu yöntemde 3 köşeli kesim yapılır.
Markiz: Özel bir forma göre yapılmış elmas kesimi. (Birbirini çok az kesen iki dairenin ortak kesişme alanına benzer)
Zümrüt kesim: İki yan kenarı uzun bir sekizgen şeklinde yapılmış olan
kesim.
Tabla: Bu terim faset kesilmiş bir sustasının tepedeki en geniş faset yüzeyini ifade eder.
Bufftop: Tepede bulunan kısımda kaboşon kesim, tabanda ise faset kesim uygulaması için kullanılan bir terimdir.
Tumbling: Gem taşının bir tambur içinde yuvarlatılması, çevrilmesi, aşındırıcılar yardımıyla yuvarlatılması, parlatılması ve onların düzensiz olan köşeler ve yüzeylerinin bu yolla şeklillendirilmesi işlemleridir.
Melee: Terim genel olarak kesilmiş küçük süstaşları için kullanılmaktadır. Bunlar ağırlık olarak 0,2 carat yada daha da az olan süstaşlarıdır. Pek çok melee yuvarlak şekillidir.
Kübik zirkon : CZ olarak simge edilmektedir. Doğal olmayan insan yapımı olan elmaslar için kullanılan bir terimdir.
Kedi gözü: Yarı transparandan opaka kadar değişen özellikteki, sarımsı kahverengimsi, kahverengi, kırmızımsı kahverengi olan kuvarslarda ve en yaygın olarak krizoberillerde gözlenen bir özelliktir. Dalgalı kedi gözü özelliğinin farklı bir türüdür. Birbirine paralel gibi görünen ve taşı çevirdikçe hareketli izlenimi veren ışık huzmeleri şeklinde tanımlanır. Kedi gözü yansıması mineralin iç yapısı ile ilgili bir özelliktir.
Sertlik: Yüzey aşındırmalarına, etkilerine karşı taşın karşı koyma direncidir. Kırılmaya karşı gemtaşmm direncidir.
İnklüzyon: Yabancı maddeler, taşın bünyesinde gömülü cisimcikler için kullanılan terimdir
Opak: Sustasının ışığın içinden geçmesine izin vermediğinde kullanılan terimdir.
Montür: Taşların monte edildiği mücevherin üst kısmı