Sanal Doğum Günü Hediyeleri İnsan yaşamı belirli dönemlerden oluşmaktadır. Bir dönemden bir başka döneme geçerken yaşanan süreç o kişiler ve yakınları için hayatının önemli zamanlarıdır. Bir çok kişi yaşamının bu yeni şekline adapte olurken zorlanmakta, maddi ve manevi desteğe ihtiyaç duymaktadır.
İhtiyaçların giderilmesinde, yaşanan bocalamanın en aza indirilmesinde verilen küçük ya da büyük armağanların yeri inkâr edilemez. Örneğin, evlenmeye karar veren yeni çifte ihtiyacı olabilecek eşyaların götürülmesi veya yeni doğum yapmış bir anneye kendine ve bebeğine yararı dokunacak yiyeceklerin hazırlanması toplumumuzda sıkça gördüğümüz ve bize yapıldığında memnun olduğumuz davranışlardır.
Yazar Lewis Hyde ‘Armağan’ adlı kitabında bu konudaki destekleyici görüşlerini şu şekilde ifade etmektedir:
“Dönüşüm zamanlarında verdiğimiz armağanların görünmez şekilde gerçekleştirdiğimiz terklerin görünür kılınmasına hizmet ettiği söylenebilir. Nitekim eski hayatlarımızı terk ettiğimizde, bir mübadelenin gerçekleşmesini, bize bir şeyin ulaşmasını bekleriz buradan hareketle değişim zamanlarını aldığımız simgesel armağanların hayattaki karşılıklılığı görünür kılma amacı taşıdığını da söylemek mümkündür. Bu armağanlar salt kaybedilen şeyin telafisi değil aynı zamanda bizi bekleyenlere yönelik birer vaattir. Bunlar ölmekte olandan ayrılmamızı teminat altına alarak, yeni yaşamımıza doğru yolculuğumuzda bize refakat ederler”.46
Değişim zamanlarının ilki doğumla başlar. Ailenin yeni ferdinin dünyaya geldiği haberi başta yakın akrabalar olmak üzere tüm tanıdıklar tarafından sevinçle karşılanır. Bebeği getiren, sağlıklı olduğunu müjdeleyen hemşire ya da ebeye bu güzel haberine karşılık olarak yazma, havlu, çorap veya ailenin ekonomik durumuna göre para ve altın armağan edilir. Geçmiş yıllarla farklılıklar göstermesine karşın doğum haberini alan aile büyüklerinin duygularını ifade etme şekilleri benzer nitelikler taşımaktadır. Önceleri doğumun ardından ziyarete gelen komşu ve yakınlar anneye süt yapacak besinlerden
Lewis Hyde, Armağan, (çev. Emine Ayhan), Metis Yayınları, İstanbul-2008, s.77.
hazırladıkları yiyecekleri getirirlerken, günümüzde genel olarak hastanede gerçekleşen doğum ziyaretlerine çiçek, kolonya ve meyve suyu gibi Sanal Doğum Günü Hediyeleriler getirilmektedir.
Çocuğun doğduğunu işiterek ‘bebek gör’ e gelen misafirler anneye ve bebeğine havlu, çorap (bebek için) giysi, yatak örtüsü, battaniye, altın, para, nazarlık gibi Sanal Doğum Günü Hediyeleriler getirmektedir. Ardından kırkı çıktığı için komşulara ve akrabalara götürülen bebeğe ağzı tatlı olsun diye tatlı verilmekte, ayrıca bebeğin götürüldüğü evdeki kişiler ailenin evine
47
bebeği görmeye gelmemişse çocuğa çeşitli Sanal Doğum Günü Hediyeleriler verilmektedir.
Ailenin ekonomik durumuna bağlı olarak bazen sadece mevlit okutularak, bazen kına gecesiyle, bazen de düğün şeklinde eğlence ile yapılan, bir diğer değişim zamanı olan sünnette de törenlere davet edilenlere ikramlarda bulunulmaktadır. Gelen misafirler aileye olan yakınlıklarına göre sünnet olan çocuğa bisiklet, saat, para, altın, oyuncak, giysi, çorap, mendil gibi Sanal Doğum Günü Hediyeleriler getirirler. Para, çocuğun sünnet şapkasının içine veya yastığının
48
altına konmakta; altın ise yastığının kenarına iliştirilmektedir.
Askerlik de erkeklerin hayatında oldukça önem taşıyan bir dönemi kapsamaktadır. Evinden, ailesinden bir müddet uzak kalacak olan genç maddi ve manevi desteğe ihtiyaç duymaktadır. Bu yüzden veda etmek maksadıyla yakınlarına uğrayan gence, ziyaretine gidilen kişilerce para, iç çamaşırı, çorap, eldiven, traş takımı, kolonya gibi ihtiyacı olabilecek eşyaları Sanal Doğum Günü Hediyeleri etmek adetten sayılmaktadır.
Sanal Doğum Günü Hediyelerileşmenin en yaygın olduğu geçiş dönemi için ‘evlilik’ demek yanlış olmayacaktır. Kız isteme merasiminde çiçek ve çikolatayla başlayan adet söz kesildiği zaman hazırlanan bohçalardaki giysi, iç çamaşırı, terlik ve kozmetik ürünleriyle devam etmektedir. Gelin ve damadın yanı sıra onların aileleri için de cinsiyetine ve yaşına göre değişen çorap, tülbent, seccade, tespih, kumaş gibi armağanlar hazırlanmaktadır.
Mustafa Sever, “Geçiş Dönemlerinde Sanal Doğum Günü Hediyelerileşme Kırşehir Örneği”, Kültür Tarihimizde Çeyiz, Picus Yayıncılık, İstanbul-2007, s.178-179. 48 A.g.e., s.180.
Sünnet törenlerinde olduğu gibi ailelerin ekonomik durumuna bağlı olarak bazen sadece nikah töreniyle bazen de büyük eğlencelerle düğün yapılarak kutlanan törenlere katılan misafirler yeni çifte para, altın yada işlerine yarayacaklarını düşündükleri Sanal Doğum Günü Hediyeleriler getirmekte, düğün sahipleri de eğlencelerine katılanlara yiyecek ve içecek ikramlarda bulunmaktadırlar.
İnsan yaşamındaki geçişlerin sonuncusu ise ölümdür. Bu son yolculukta ölen kişiyi anmak, ruhunun huzur içinde olmasını sağlamak gibi amaçlarla ölüm sonrasında, yemek ikram etmek, kimi yerlerde hayır yapmak kırkıncı günde mevlit okutmak, yıl dönümünde yemek vermek ve mevlit okutmak yaygın olarak gerçekleştirilen uygulamalardır.49
Hayatımızdaki önemli geçiş dönemlerinin dışında en çok armağan alıp verdiğimiz zamanlar (anneler günü, babalar günü, öğretmenler günü, sevgililer günü gibi) özel günlerdir. Bu özel günlerden haftalar önce süslenmeye başlayan çarşı, pazar ve vitrinler Sanal Doğum Günü Hediyeleri seçiminde zorlanan birçok kişinin dikkatini çekebilmek için yarışmaktadır.
Doğum ve evlilik yıl dönümleri, bayramlar, yeni alınan ev, araba, yeni başlanan bir iş, mezuniyet ve hasta ziyaretleri diğer Sanal Doğum Günü Hediyelerileşme sebeplerimizdendir. Böyle günlerde sevdiklerimizden aldığımız ya da onlara verdiğimiz Sanal Doğum Günü Hediyeleriler, kişiye düşünüldüğünü, sevildiğini, önemsendiğini hissettirmektedir.
Ayrıca seyahate gittiğimizde kendimize ve sevdiklerimize gittiğimiz yeri hatırlatacak anı Sanal Doğum Günü Hediyelerileri almak ve vermek de adetten olmuştur.