Amber

Amber, Baltık Denizi’ nden toplanan, Litvanya’ da işlenen

AMBER

ve Avrupa’ nın yanı sıra dünyanın pek çok ülkesine ihraç edilen yarı değerli-organik taştır. Avrupa’da kehribar yataklarının en çok görüldüğü ülkelerden bazıları, Ukrayna, Romanya, İsveç, İngiltere, Hollanda ve Sicilyadır.

Amber, aşırı saydam ve bünyesinde bulunan böcekler ve diğer kırıntılar nedeniyle oldukça hareketlidir. Oldukça yumuşak ve hafiftir. Başlıca iki çeşidi vardır: İlki kımızımsı sarı veya içinde kırmızı bulunan sarı (portakal), yani kehribar rengidir. Bünyesinde böcekler ve böcek görünümlü ipliksi maddeler ve hava kabarcıkları bulunur. Sürtme sonucu elektriklenir ve hafif parçacıkları toplar. İkincisi ise donuk sarı renktedir. Eskitilmiş kehribar olarak da bilinir. Bedenle teması halinde vücuda sıcaklık yayar.

Baltık’taki Bronz Çağ kültürleri ile ticari ilişkileri kuran eski Mycenae Yunanları, taşlarıyla kolyeler yaptıkları nadir bulunan amberi, bakır ve bronz maddelerle değiştirmişlerdir. Böylelikle, yeni materyal ve farklı süs eşyaları edinirken, daha az gelişmiş Avrupa ülkelerine teknik uzmanlıklarını sunmuşlardır. Sonuç olarak, çok sayıda cam boncuklar eski Fenikeli ve Roma’nın denizcilikle uğraşan uygarlıkları tarafından binlerce mil uzağa taşınmışlardır.

Amber, aşırı saydam ve bünyesinde bulunan böcekler ve diğer kırıntılar nedeniyle oldukça hareketlidir, çılgın denilebilecek bir görünüme sahiptir. Oldukça yumuşak ve hafiftir. Bünyesinde böcekler ve böcek görünümlü ipliksi maddeler ve hava kabarcıkları bulunur. Sürtme sonucu elektriklenir ve hafif parçacıkları toplar. İkincisi ise donuk sarı renktedir. Eskitilmiş kehribar olarak da bilinir. Bedenle teması halinde vücuda sıcaklık yayar.8

Kendini çekici ve özel kılan nitelikleri nedeniyle binlerce yıldan bu yana insanlar, kehribarı mistik bir madde saymanın ötesinde çeşitli hastalıkları iyileştirici gücü olduğuna da inanmaktadırlar. Boğaz ağrılarına ve hastalıklarına karşı boyuna takılacak bir kehribar kolyenin iyi geldiğini, su veya şarapta 2 hafta kadar bekletilen kehribarın suyunu içmenin miğde ağrısına, astıma iyi geldiğini ve kanamayı durdurduğuna inanıyorlardı.

Koruyucu özelliği nedeniyle eski Mısır da mumyalama işlemlerinde kullanılmıştır. Ayrıca sihirli güçler taşıdığına inanılarak, şeytani güçlere ve büyülere karşı kalp şekilli kehribar kolyeler takarlardı. Prehistorik toplumlar yalnızca deniz kıyılarından toplanabilen kehribarın kaynağı için çeşitli yorumlarda bulunmuşlardır. Tanrıların gözyaşları, güneşin gözyaşları, ağaçların gözyaşları ve Tanrıların idrarının kehribara dönüştüğünü kabul ediyorlardı.

Günümüzde de, avuca alınarak ovuşturulan bir amber parçasının vücudun gerilimini azaltıp, elektriğini aldığı düşünülmektedir. Kasaya veya cebe konulan kehribarın parayı çekip, zenginlik getireceğine inanılmaktadır.9

Baltık amberi genel olarak sarı veya parlak sarımsı renktedir. Amberin renkleri beyaz, sarı, kahverengi ve kırmızı olabilir. Yeşilimsi, mavimsi, gri ve hatta siyah amber de vardır. Aralarında hafif gölgeler ve kombinasyonlar da vardır. Amber saydam da mat da olabilir. Amber her zaman tek renkli değildir: iki ya da daha fazla rengin birleşimi, tonlar ve şekiller (ki bazen bunlar en mükemmel sanat eserlerini oluştururlar) bulunabilir. Bu nedenle amber ilgi çekici, büyüleyici ve tektir.
Dünyanın en büyük amber rezervleri Baltık denizi ve çevresindeki ülkelerdedir. Bu bölgede amber 11.000 yıldır kullanımdadır. Günümüzden 40-50 milyon yıl önce, bugünkü iskandinavya, Baltık denizinin olduğu çok geniş alanlar ve bu denizin bugünkü güneyinde bulunan ülkeler çok yoğun ve gelişkin çam ormanlarıyla kaplıydı. Yarı tropik iklimin hakim olduğu bu ormanlarda yaygın olarak bulunan bir conifer (kozalaklı) cinsi olan ” Pinus Succinifera” Baltık Amberinin oluşumunda başrolü oynamıştır. Başlangıçta yalnızca bu cins ağaçların salgıladığı reçinenin, ambere dönüştüğü düşünülmekteydi, ancak sonraki araştırmalar bu ormanlarda bulunan diğer çam (conifer) türlerininde, dünyanın diğer bölgelerinde bulunan çiçekli ağaç reçinelerininde amber oluşumuna yol açtıkları anlaşılmıştır.

Fotoğraf 32 Kehribar süslemeli sandık Fotoğraf 33 Kehribar pano Fotoğraf 34 Süs eşyası Fotoğraf 35 Duvar süslemesi

Fotoğraf 36 Araucaria araucana ormanı -Şili- günümüz

Fotoğraf 37 Dev Kauri çamları – Agathis australis

Fotoğraf 38 Eucalyptus regnans 87 metre Tasmania Avustralya

Fotoğraf 39 Kızılağaç ormanı – Kaliforniya

Fotoğraf 40 Kızılağaç ormanı – Kaliforniya

Fotoğraf 41 Jeolojik ortamda amber oluşumu

Fotoğraf 42 Saydam Amber

Fotoğraf 43 Kırmızı Amber

Fotoğraf 44 Sarı Amber

Fotoğraf 45 Beyaz Amber

Fotoğraf 46 Mavi Amber

Fotoğraf 47 Yeraltından çıkarıldığı durumdaki mavi amber parçaları

Fotoğraf 48 İşlenmiş mavi amber parçası

Fotoğraf 49 Siyah-beyaz fon üzerinde mavi amber

Fotoğraf 50 Yeşil Amber

Fotoğraf 51 Siyah Amber

Fotoğraf 52 Kolombiya Copali

Fotoğraf 53 Kolombiya Copali

Fotoğraf 54 Saydam copalde termit sürüsü

Fotoğraf 55 M.Ö.’den önce yapılmış Baltık Amberi

Fotoğraf 56 Baltık amberi kullanılarak yapılmış süs esyaşı

Fotoğraf 57 Kıyıya Vurmuş Amberler

Fotoğraf 58 Kıyıya Vurmuş Amberler

Fotoğraf 59 Sarı turuncu beyaz amber

Fotoğraf 60 Turuncu sarı kırmızı renkli amber

Fotoğraf 61 Amber yollarını gösteren harita

Fotoğraf 62 İşlenmiş ve ham halde oltu taşı

Fotoğraf 63 Amberden yapılmış kolyeler

Fotoğraf 64 Amber süslü zarf açacakları

Fotoğraf 65-66-67-68 Amber kolye uçları

Fotoğraf 69 Amberle yapılmış minik Buda heykeli ve tespih

Fotoğraf 70 Kaliningrad Müzesi girişi

Fotoğraf 71 Amberli duvar süslemesi