Kehribar Çeşitleri Renkleri

Bu konuda, Romalı bilim adamı yaşlı Pliny ilk milenyumun başlangıcından itibaren Kehribar’in değeri üzerine yazılar yazmıştır:

“…ne hoş kokulu tütsü olarak kullanılan beyaz Kehribar, ne de yeşil ya da bulanık, saydam ve hafif parlak Kehribar kadar değerli olamaz. Böyle bir Kehribari yakacak olursanız, kendi alevinden ziyade sadece yansımasını görebilirsiniz. (…) En meşhuru Falernian şarabının gölgesi olan saydam Kehribardir ve en pahalısıdır. (…) Kehribar alkanet boya ile önceden ısıtılan keçi yağı içine daldırılarak beyazlaştırılır. ’63

Baltık Kehribari genel olarak sarı veya parlak sarımsı renktedir. Kehribarin renkleri beyaz, sarı, kahverengi ve kırmızı olabilir. Yeşilimsi, mavimsi, gri ve hatta siyah Kehribar de vardır. Aralarında hafif gölgeler ve kombinasyonlar da vardır. Kehribar saydam da mat da olabilir. Kehribar her zaman tek renkli değildir: iki ya da daha fazla rengin birleşimi, tonlar ve şekiller (ki bazen bunlar en mükemmel sanat eserlerini oluştururlar) bulunabilir. Bu nedenle Kehribar ilgi çekici, büyüleyici ve tektir.

Ağaç reçineleri, Kehribarin temel maddesidir. Saydamdır ve taze balın renginde-parlak sarıdır. Bu renk, (berrak Kehribar) reçine Kehribare dönüştükten sonra da aynı kalır ancak reçinelerdeki çeşitlilikler rengi etkileyebilir:
• Reçineler buharlaşmış olan uçucu elementlerle bulanık hale getirilebilir.( Renk gölgeleri sarıdan mat beyaza dönüşebilir.)
• Reçineler içine giren çeşitli karışımlar kendi değişimlerini sağlarlar.(mavi, yeşil, siyah ve kahverengi)
• Oksitlenme koyulaşabilir, önceki rengi deriştirir. (kırmızı, siyah, canlı sarı)

Çeşitli karışımlar ve temel yapısal Kehribar elementleri- çok küçük turpenine gaz kabarcıkları Kehribarin rengini değiştirebilir. Belirli bir yoğunluk ve formda bir çeşit renk olarak görülen ışığı yansıtabilirler. Kehribar taşı nerede bulunur Tibet’e Kuzey Avrupa’ nın Baltık sahillerinden, Burma ve Sibirya’ dan getiriliyordu. Burma’ dan getirilen kehribar taşı nerede bulunur kızıl kahve ve sarı renkteydiler. Rusya’ dan getirilenler ise soluk sarı renkteydiler. Kehribar taşı nerede bulunurın şifa verici pozitif enerjiye sahip olduğuna inanılır.
54
KARAGÖZLÜ Melis, “Himalaya Bölgesinde Kullanılan Takıların Sembolik Değerleri ve Tasarım Açılımları”, Yayınlanmamış Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, izmir 2008, sayfa 22

Saydam Kehribar (sarımsı ton ile): Kehribarin bu rengi “ana renk” olarak adlandırılabilir- taze ağaç reçineleri bu türdendir. Kehribarlerin yaklaşık %10’u saydamdır ancak çoğunlukla küçük parçalar halinde bulunurlar. Özellikle büyük saydam Kehribar parçaları nadir bulunur ve çok değerlidir. Saydamlığın gölgesi sarımsı renkten koyu kırmızıya kadar çeşitlilik gösterir; bu Kehribar oksidasyonunun derecesine bağlı olarak değişir. Birleşimler çoğunlukla yapraklı saydam Kehribarlerde bulunurlar.

Fotoğraf 42 Saydam Kehribar

Kırmızı Kehribar: Doğal kırmızı ton oldukça nadirdir. (%0.5) Kırmızı tonlar turuncudan koyu siyaha kadar çeşitlilik gösterebilir. Kehribarin bu rengi genel olarak saydam Kehribarin ısıtılmasıyla yapay yollardan elde edilir. (oksitlendirilerek)

Fotoğraf 43 Kırmızı Kehribar

Sarı Kehribar: Bu Kehribarin en yaygın bulunan rengidir. (renklerin yakaşık %20si) genel olarak bu Kehribar bulanıktır saydam değildir ve sarının çeşitli gölgelerinde belirebilir. Bu Kehribar ulusal bayan kıyafetlerinin doğal bir parçasıdır.
Fotoğraf 44 Sarı Kehribar

Beyaz Kehribar: Beyaz Kehribar oldukça nadirdir. (Kehribarlerin yaklaşık %1-2’si) Bu Kehribar genel olarak dokusundaki değişiklikten ve “doğal bir süs eşyası” olması özellikleri ile ayırt edilebilir. Bu renkteki Kehribar ayrıca “royal” ya da “bony” olarak adlandırılabilir. Farklı örneklerde bazı “renk katılımları” olabilir. (sarı, siyah, mavi, yeşil, saydam Kehribar) 55

Mavi Kehribar: En nadir bulunan Kehribar tonudur ve en değerli türdür. (Kehribarlerin sadece %0.2’sini oluştururlar) Bu tona en çok beyaz Kehribarde rastlanabilir. Ender oluşan mavi hehribarin en güzel örnekleri Dominik teki Kehribar yataklarından elde edilmektedir. Dominikte Kehribar Oligo-Miosen (Tersiyer-25-40 mil.yıl) yaşlıdır. Dominikte yeraltından ilkel yöntemlerle maden işletmesi yaparak Kehribar elde edilmesinin geçmişi 50 yılı biraz geçmektedir.
Dominik Kehribari, şeyller ve kumtaşı içinde yumrular (nodül) halinde bulunur. Reçine kaynağı Legume familyasından olan yapraklı – çiçekli Hymenea ağaçları, reçinesi içinde retinite asit bulundurur. Sertliği, Baltık Kehribarından biraz daha azdır. Kehribar, doğal olarak, fluoresan bir maddedir. UV (ultraviolet) kaynağı üzerine tutulduğunda sarı, mavi, yeşil ve turuncu renklerde ışıldar. Mavi Dominik Kehribari ise kuvvetli fluoresan olup, ilave UV kaynağı olmadan bile fluoresans özelliği gösterir.56
Mavi Kehribar, gösterişli rengiyle, az bulunuşuyla, renginin oluşumunun ilginçliği nedeniyle de büyüleyici bir süs taşı olmuştur. Renk oluşumu ile ilgili bir teoriye göre, Kehribar milyonlarca yıl önce reçine olarak salgılandığında, volkanik faaliyetler nedeniyle gökyüzüne yükselen volkanik kül ve tozun reçine içine karışmasıyla mavi renk oluşmuştur. Diğer bir teori, reçinenin yeraltında gömülü kaldığı süreçte meydana gelen bir volkanik patlamanın kızgın lavlarının üstten akıp geçmesi sırasında, sıcaklık etkisiyle ilk rengin önce yeşile sonra maviye dönüştüğünü iddia eder. Normal Kehribarin de deneysel olarak ısıtıldığında renk değiştirdiği görülmektedir. 57

Mavi Kehribar üzerinde yapılan analitik ve spektroskopik incelemeler onun sırrını ortaya çıkarmıştır. Dominik Kehribarı, güneşin mor ötesi ( UV ) ve mor bandındaki ışıklarını emdikten sonra, mavi ve yeşil ışık olarak yayınır ve Kehribar bu renklerde görülür. Mavi Kehribarın üzerine doğrudan UV lambası tutarsak parlak bir kobalt mavisi ortaya çıkar. Çünkü UV ışıkları renk oluşumunu kuvvetlendirmektedir. Kehribarin yapısındaki moleküller bu işlemin oluşumuna yol açar. Benzen (uçucu ve yanıcı renksiz karbonlu hidrojen) ile çevrilmiş “polynuclear aromatic molecüle” ler den Anthracene veya Naphthacene özellikle bu fluoresan olayını yaratırlar. Anthracene renksizdir, ancak karanlıkta üzerine invisible (gözle görülemeyen) UV ışığı tutulursa mavi-mor renkte ışıldar. Eğer Anthracene in yapısında bir miktar Naphthacene bulunursa, karanlıkta UV ışığı altında parlak yeşil olarak ışıldar. Mavi ve yeşil Kehribar parçaları karanlıkta UV ışığına maruz bırakılırlarsa aynı parlak ışıldamayı yaparlar. Aynı zamanda, normal Kehribarden farklı olarak, mavi Kehribar kesilip parlatıldığı sırada çok hoş bir koku yaymaktadırlar (aromatik moleküller).

Mavi ve yeşil rengin belirginleşmesi, en çok yansıyan güneş ışığında görülür. Fotoğrafta görülen Kehribar parçalarının altında yarısı beyaz, yarısı siyah fon bulunmaktadır. Beyaz fon Kehribarı kateden güneş ışığını kırar ve mavi Kehribar normal Kehribar görünümü kazanır. Siyah fonda, koyu fon gün ışığını yansıtamaz ve Kehribar güneşin UV ışığını, içindeki hidrokarbon moleküller ve kapanımlarla emerek, mavi renkte görünür. Bu özellik Dominik Kehribarleri içinde çok belirgindir.

Fotoğraf 49
Siyah-beyaz fon üzerinde mavi Kehribar
Sonuç olarak, sabit-opak mavi renkli Kehribar yoktur. Mavi renk, doğanın (nuclear aromatic molecules) inanılmaz bir sürprizidir.58

Yeşil Kehribar: Yeşilimsi Kehribar de nadir bulunur. (tüm renklerin yaklaşık %2si) Yeşil saydam Kehribar “şeker yapısı” nedeniyle oldukça ilginçtir.

Siyah Kehribar: Bu, Kehribarin fazla bulunan rengidir. (yaklaşık %15) Doğal olması nedeniyle ilgi çekicidir ve siyah Kehribarin en büyük parçası ağaç kabuklarından ve bitkisel maddelerden oluşmaktadır. 59