ESKİ KUVARS KRİSTALİ KOLEKSİYON PARÇA

MUHTEŞEM KOLEKSİYON BİR PARÇA DOĞAL ESKİ OLUŞUM KUVARS KRİSTALİ KOLEKSİYON MERAKLILARINA ÖZEL BİR PARÇA…

Kuvars fiziksel özellikleri ile genelde renksiz, açık beyaz renkli, ince taneli yapı sergileyen yalıtımlı hafif yapı malzemeleridir.

KUVARS TAŞI

Temel empüritelerinin oranları ve türleri oluşum yerine bağlı olarak değişiklikler gösterir. Kuvarsın formülü SiO2 olup, saf halde %46.5 Si ve %53.3 O içerir. Mohs skalasında sertliği 7, özgül ağırlığı 2.65 gr/cm3, ergime sıcaklığı 1785OC olan ve yer kabuğunda oldukça sık görülen minerallerden biridir. Doğal kuvars içerisinde katı eriyik halinde bulunan başlıca elementler: Li, Na, Al, Ti ve Mg’dur. Genel olarak renksiz, ancak çok farklı renklerde de görülebilmektedir. Renkli oluşumlar gaz, sıvı, katı kapanımlarla oluşmuştur. Bu kapanımlar, CO2, H2O, hidrokarbon, NaCl, CaCO3, rutil, aktinot gibi bazı minerallerdir. Kuvars minerali üfleçte erimemekle beraber, sadece hidroflorik asitte çözünür. Piezoelektrik ve piroelektrik özellikleri gösterir. Kuvars çeşitleri iri kristalli ve kriptokristalen olmak üzere iki gruba ayrılır [1].

Çizelge 1. Kuvars Çeşitleri
İri Kristalli Olanlar (Renklerine göre isim alırlar)
Kaya kristali: Renksiz, saydam, su berraklığında, hidrotermal kökenli, optik ve piezoelektrik özellik taşır.
Süt kuvars Beyazdır, filon ve pegmatitler içerisinde bulunur.
Ametist Saydam mor renkli, rengi içerdiği Fe2O3 den kaynaklanır. Hidrotermal filonlar içerisinde nispeten düşük sıcaklıkta oluşur.
Mavi Kuvars Opal parlaklığında, açık mavi, duman mavisi, lavanta mavisi renklerindedir.İğne şeklinde çok küçük rutil kapanımları içerir. Metamorfik kayaçlar içerisinde oluşur.
Pembe kuvars Saydam, açık pembe renkli, renginin içerdiği Mn’dan ileri geldiği düşünülmektedir. Rengi güneş ışığı altında solar. Pegmatitler içerisinde oluşur.
Sitrin Saydam, sarı renkli, dumanlı kuvarsın ısıtılması ile elde edilir, bünyesinde kolloidal sulu ferrik oksit parçacıklarının serpilmiş olması sarı renge neden olur. Doğada ametistle beraber nadir olarak bulunur.
Dumanlı kuvars Serbest sıvı, hidrokarbonlu kapanımlar veya radyoaktif elementlerden dolayı dumanlı bir görüm kazanır.
Aventürin Sarı, kahverengi ve kırmızıya yakın renklerde, mika, olijist pulcukları içerir
Kriptokristalen Olanlar
Kalsedon Mum parlaklığında, düzensiz yuvarlak yüzey gösteren kabuk biçimli, boşluklarda sarkıtlar, üzüm salkımı ya da düzensiz tabakalar halinde bulunur. Yoğunluğu 2.59-2.61 gr/cm3, kimyasal bileşiminde %90-99 SiO2 içerir. Açık renkli veya süt beyazı kalsedonda saflık artmaktadır.
Sard Açık, koyu kahverengi ve yarı saydam kalsedondur.
Karnelian Kan kırmızısı, kırmızımsı kahverengi kalsedondur.
Krizopras Elma yeşili, yarı saydam kalsedondur. Rengi içerdiği sulu nikel silikat parçacıklarından dolayıdır.
Plazmapras Rengi yeşilin çeşitli tonlarındadır. Klorit, amfibol gibi silikat parçacıkları içerir.
Heliotrop Kırmızı benekli yeşil kalsedondur. Kırmızı benekler demiroksit yada kırmızı jasp olabilir.

KUVARS KRİSTALİ

Agat Beyaz, kahverengi, gri renklerde bulunur. Bazik volkanik kayaçlar içindeki boşluklarda rastlanır.
Oniks Agata benzer, agat’tan farklı olarak sadece bantlaşma düzdür.
Yosun agat Yosun veya dal, ağaç gibi bitkiyi andıran kapanımlar içeren gri, mavimsi ya da süt beyazı kalsedondur.
Jasp %20 kadar hematit içeren kırmızı kalsedondur. Opak ve mat’dır. Doğada en yaygın bulunan renkli SiO2 Jasp’tır. Volkanik kayaçlar içindeki damarcıklarda, kırıntı yataklarında, boşluklarda, tortul demir yataklarında rastlanır.
Flint ve Çört Her ikiside kompakt kriptokristalen kuvarstır. Flint adı, en çok tebeşir taşı ve marnlı kalkerler içinde bulunan silisli nodüller için kullanılır. Çört ise kalkerler içinde tabakalar halindedir.
Silisleşmiş ağaç: Ağacın hücreleri yerine kalsedon geçer. Hücre duvarlarının yapısı aynen korunmuştur.
Novakulit %99.5 SiO2, % 0.04 Fe2O3, % 0.1 Al2O3, %0.02TiO2 içerir. Açık beyaz renktedir.
Tripoli Çört, kalsedon veya novakulit alterasyonudur.
3. Kullanım Alanları: Kuvars: Düzgün ve temiz kristalli kuvars, optik ve elektronik sanayinde frekans kontrol asilatörlerinde ve frekans filtrelerinde ve süs taşı olarak kullanılır. Ayrıca, süt kuvars ve camsı kuvars, öğütme ve cevher hazırlama işlemlerini takiben cam, deterjan, boya seramik, metalurji sanayileriyle aşındırıcı ve dolgu maddesi olarak kullanılır.
4. Nitelikleri, Sınırlamalar:
• Döküm’de kullanılan kuvars kumunun –0.7mm +0.1mm tane boyutu aralığında olması ve bu boyut aralığında dengeli bir boyut dağılımına sahip olması gerekir. Ayrıca 15000C nin altında sinterlenmemesi gerekir. Bu alanda kullanılacak kumun minimum %95-96 SiO2 içermesi ve Fe2O3, CaO, alkali toplamının %0.6 nın üzerinde olmaması gerekir.
• Silika tuğla imalinde kullanılacak kuvars kumunun ateşe dayanımı minimum 17000 C olmalıdır. Ayrıca SiO2 oranının %95-99, Fe2O3 oranının %0.3-1.3, Al2O3 içeriğinin %0.1-2.8, CaO içeriğinin %0.2-2.4, Na2O ve K2O içeriğinin ise %0.2-1.5 olması gerekmektedir. Düşük kalitede silika tuğla üretimi ise %87-96 oranında SiO2 içeren kum taşlarından yapılmaktadır.
• Curuf yapıcı olarak kullanılacak kuvars kumunun SiO2 oranı minimum %90, Al2O3 ve Fe2O3 oranı maksimum %1.5 , MgO ve CaO içeriği ise maksimum %0.2 olmalıdır.
• Silikon ve ferrosilikon imalinde kullanılacak kuvars kumunun SiO2 oranı minimum %96-98, Al2O3 ve Fe2O3 oranı maksimum %0.2 olmalı, MgO, CaO, P ve As gibi safsızlıklar içermemelidir.
• Ytong yapımında kullanılacak kuvars kumu ve kuvarsitin SiO2 oranı en az %75.5, yapı kumunda en az %95, pres tuğla yapımda ise en az %80 olması gerekmektedir.
• Elektronik endüstrisinde kullanılacak kuvars kristallerinin saflığı %99,99 olmakla beraber saf olarak ikizlenmeli ve çatlaksız olmalıdır.
• Seramik çamurunda kullanılan kuvars kumunun kimyasal bileşimi Çizelge-2’de, frit ve sır imalinde kullanılacak kuvars kumunun kimyasal içeriği ise Çizelge-3’te verilmektedir. Bu amaçla kullanılacak kumların; +0.032 mm boyut grubunda % 8-26.5 ve –0.032 mm boyutunda ise % 73.5-% 92 arasında olması istenmektedir.
• Cam imalinde hammaddeyi teşkil edecek kuvars kumunun saflığının minimum %98 SiO2, tane boyutu aralığı –0.5 +0.106mm olmalıdır. Ayrıca +0.5mm maksimum %5, -0.5mm +0.074mm boyutu arası maksimum %80, ve -0.074mm %15 olmalıdır [1,4].

KRİSTAL KUVARS

Bunların dışında ergimiş (fused) kuvars için yüksek saflıktaki kuvars kumu flotasyonu ürününün IOTA standartları Çizelge 4’te verilmiştir.

KRİSTAL KUVARS

5.Ülkemizde ve Dünyada Rezerv, Üretim, Tüketim ve Ticareti:
Rezervler: Dünya kuvars kumu ve kuvars rezervleri tam olarak bilinememektedir. Kaliteli kuvars bakımından Brezilya, Dünyada en büyük rezerve sahiptir. Kristal olmayan kuvars bakımından ise rezervler çokluk sırasına göre Arjantin, Avusturya, Belçika, Lüksemburg, Macaristan, G.Afrika, İspanya ve Norveç de bulunmaktadır.
Kuvars kumu bakımından rezervlerin çokluğuna göre; Avrupa’da; Belçika, Almanya, Hollanda, Fransa, İngiltere, Avusturya ve Rusya, K.Amerika’da; A.B.D. ve Kanada, G.Amerika’da; Arjantin, Brezilya ve Venezuella, Asyada; Filipinler ve Hindistan, Afrikada; Mısır, Madagaskar ve G.Afrika Cumhuriyeti ile Okyanusya ve Avusturalya sıralanabilir.
Ülkemizdeki kuvarsit rezervleri 6.3 milyar ton, kuvars kumu potansiyeli ise 65 milyon ton civarındadır. Türkiye kuvars, kuvarsit ve kuvars kumları rezervlerinin bölgelere göre dağılımı