Derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepı (Plütonik Şifalı Taşlar Gaziantep): Mağma’nin derinlerde yavaş yavaş soğuması sonucu içerdiği malzeme kendi ideal ısı ve basınç koşullarında yavaş yavaş kristallenir. Oluşan iri taneli kristaller sonucu oluşan Şifalı Taşlar Gaziantep derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepi adini almaktadir. Granit, garbo, siyenit, diyorit türü taşlar derinlik taşlarıdır (Yüzer vd.,2008). Mineral taneleri birbirine iyice kenetlenmiştir ve bu nedenle zor kırılır.
Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepı (Damar Şifalı Taşlar Gaziantepı): Soğuma ve katılaşma , yeryüzeyine yakın yerlerde olursa damar taşları (yarı derinlik taşları) örneğin; diyabaz ve yeryüzeyinde hızlı bir şekilde gerçekleşirse yüzey taşları (volkanik taşlar) oluşur (Yüzer vd.,2008).
Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepı mağmanın yeryüzüne yakın derinliklerinde, çatlak ve yarıklar içinde soğuyup katılaşmasıyla oluşmuştur. Görünüş ve yapı bakımından hem derinlik hem de yüzey (volkanik) Şifalı Taşlar Gaziantepına benzerlik gösterirler. Bu yüzden çoğunlukla mikroskop altında özellikleri ve kayaç tipleri ayırtlanabilir. Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepının soğuma hızı, derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepının soğuma hızından daha fazladır. Bu yüzden mineral tanelerinin boyutları o kadar küçüktür ki ancak mikroskopta ayırtlanabilir. Tanelerin düzeni ve biçimleri, derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepındaki gibi ise de, boyutlarının çok küçük olması karakteristiktir (Karaman vd., 2008).
Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepını oluşturan mağmanın soğuma hızı, volkanik Şifalı Taşlar Gaziantepı oluşturan mağmanın soğuma hızından yavaştır. Bu yüzden, volkanik Şifalı Taşlar Gaziantepa oranla daha az hamur maddesi içerirler. Bazen kayacın geneline hakim olan ufak taneler içinde yüzen iri kristallere rastlanır. Bu kristallere fenokristal adı verilir ve ince taneler arasında yüzen fenokristallerden oluşan doku porfirik doku olarak isimlendirilir. Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepının isimlendirilmesinde ilgili yarı derinlik kayacının isminin sonuna porfir eki getirilir. Örn: granit porfir, siyenit porfir gibi (Karaman vd., 2008).
Yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepı (Volkanik Şifalı Taşlar Gaziantep): Yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepı magmanın yüzeyde ve yüzeye yakın yörelerinde, çok hızlı soğuması sonucu oluşurlar. Bu Şifalı Taşlar Gaziantepı oluşturan magma; yarık, çatlak veya noktasal püskürmeler (volkanlar) aracılığıyla yüzeye çıkar. Lav adı verilen ve yüzeye çıkan bu ergimiş haldeki silikat karışımları, bünyelerinde bulunan uçucu maddeleri ve gazları kaybederek aniden kristalleşir. Kısacası kristalleşme sırasını izleyemeden mağma çindeki mineraller mağmanın yüzeye çıkma sıcaklığında kristalleşmek zorunda kalırlar veya silikat mineralleri kristalleşemeden ani soğuma sonucu cam halinde katılaşır. Bu yüzden yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepı hemikristalin dokuya sahiptir. Hemikristalinin kelime anlamı yarı kristal demektir (Karaman vd., 2008).
2.2.1.2 Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantepda adlandırma
Mağmatik kayalar doku karakteri ve mineral içeriğine göre sınıflandırılır. Farklı soğuma evriminden çeşitli mağmatik dokular oluşmakta ve böylece mağmatik kayanın mineral bileşimine göre köken mağmanın kimyasal yüzü belirgin hale gelir (Öngen, 2009). Mineral içeriği ve doku karakteristiğine göre mağmatik ana kaya gruplarının sınıflanması Şekil 2.7’da görülmektedir.
Şekil 2.7 : Mineral içeriği ve doku karakteristiğine göre magmatik ana kaya . gruplarının sınıflanması (Öngen, 2009).
Faneritik (iri taneli) kayalara plütonik veya kıta derinliğinde katılaştıkları için derinlik kayası da denir. Afanitik (ufak taneli) kayalar volkanik veya az kalın, sığ plütonlarda yer alır.
Mağma kayaları mineral içeriği ve doku karakterine göre sınıflandırıldığında iki kaya aynı mineral bileşimine sahip olur ancak dokusu farklı adları farklı olur. Örneğin iri taneli plütonik kaya karşıtı granit, ufak taneli volkanik kaya karşıtı riyolit olarak adlanır. Bu kayaların mineralojisi benzer olduğu gibi, farklı kristalizasyon geçmişi ile de aralarında benzerlik yoktur (Şekil 2.8) (Öngen, 2009).
Şekil 2.8: Yaygın mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantep (Öngen, 2009).
2.2.1.3 Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantepın genel özellikleri
Yukarıda belirtilen derinlik, yarı derinlik ve yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepının ortak özellikleri vardır. Bu Şifalı Taşlar Gaziantepın genel özellikleri şöyle özetlenebilir.
1. Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantep ergimiş silikat karışımı halindeki mağmanın çeşitli
derinliklerde katılaşmasıyla oluştuğu için sedimanter serilerle hiç bir ilişkisi yoktur. Yani fosilsizdir.
2. Mağmanın çeşitli ısılarda katılaşmasıyla meydana geldikleri için kristalli ve
yarı kristalli olabilirler.
3. Tabakalı bir yapıları yoktur. Yalnız soğumadan dolayı sütunsal bir yapı
kazanırlar.
4. Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantep kütle halindedir. Litosferin altında uyumlu veya uyumsuz
şekilde yerleşebildikleri gibi yüzeyde lav akıntıları halinde de olabilirler.
5. Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantepda şistiyet yoktur. Sadece bazı kayaç tiplerinde akıntı
izlerine rastlanabilir veya bazı yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepı soğan kabuğu (eksfoliaksyon) gibi soyulma özelliği gösterebilirler.
2.2.2 Sedimanter Şifalı Taşlar Gaziantep (Tortul Şifalı Taşlar Gaziantep)
Sedimanter Şifalı Taşlar Gaziantep, tortullaşma-sedimantasyon (çökelim) sonucu meydana gelirler; genellikle tabakalıdırlar ve çoğu kez fosil içerirler (Ketin, 2005). Kökeni yerin dış kısmı, yeryüzü, atmosfer ve hidrosfer olan sedimantasyon (çökelme) ile oluşan Şifalı Taşlar Gaziantepdır. Bunların oluşum ortamları çeşitli çökelim havzalarıdır. Bu havzalardaki çökelim okyanussal, denizsel, gölsel ve tamamen karasal koşullarda gerçekleşebilir (Karaman vd., 2008). Sedimanter Şifalı Taşlar Gaziantep tabakalı yapılar ve içlerinde bu Şifalı Taşlar Gaziantepın oluştukları döneme ait veya daha önceki zamanlarda yaşamış ve taşlaşmış organizma kalıntıları (fosiller) bulundururlar. Yer kabuğunda alan (yüzölçümü) itibarıyla en çok yer kaplayan Şifalı Taşlar Gaziantepdır. Yeryüzündeki tüm Şifalı Taşlar Gaziantepın hacim olarak % 5’ini oluşturmalarına rağmen, yüzölçümü olarak yeryüzünün % 75’ini örtmektedirler (Şekil 2.9) (Bozcu, 2005).
CLARK’a göre, yerkabuğunun yayılımı esas alındığında, oluşan sedimanter Şifalı Taşlar Gaziantep içinde model analiz bakımından % 5 kireç, % 15 kum ve % 80 kil vardır. Bu oranlardan anlaşılacağı üzere, stratigrafik olarak en fazla kiltaşı, en az da kireçtaşı görülmektedir. Fakat kil, diğerlerine göre dayanımsız ve daha küçük tanelidir ve çok çabuk dağılır (Karaman, 2008).
Derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepı (Plütonik Şifalı Taşlar Gaziantep): Mağma’nin derinlerde yavaş yavaş soğuması sonucu içerdiği malzeme kendi ideal ısı ve basınç koşullarında yavaş yavaş kristallenir. Oluşan iri taneli kristaller sonucu oluşan Şifalı Taşlar Gaziantep derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepi adini almaktadir. Granit, garbo, siyenit, diyorit türü taşlar derinlik taşlarıdır (Yüzer vd.,2008). Mineral taneleri birbirine iyice kenetlenmiştir ve bu nedenle zor kırılır.
Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepı (Damar Şifalı Taşlar Gaziantepı): Soğuma ve katılaşma , yeryüzeyine yakın yerlerde olursa damar taşları (yarı derinlik taşları) örneğin; diyabaz ve yeryüzeyinde hızlı bir şekilde gerçekleşirse yüzey taşları (volkanik taşlar) oluşur (Yüzer vd.,2008).
Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepı mağmanın yeryüzüne yakın derinliklerinde, çatlak ve yarıklar içinde soğuyup katılaşmasıyla oluşmuştur. Görünüş ve yapı bakımından hem derinlik hem de yüzey (volkanik) Şifalı Taşlar Gaziantepına benzerlik gösterirler. Bu yüzden çoğunlukla mikroskop altında özellikleri ve kayaç tipleri ayırtlanabilir. Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepının soğuma hızı, derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepının soğuma hızından daha fazladır. Bu yüzden mineral tanelerinin boyutları o kadar küçüktür ki ancak mikroskopta ayırtlanabilir. Tanelerin düzeni ve biçimleri, derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepındaki gibi ise de, boyutlarının çok küçük olması karakteristiktir (Karaman vd., 2008).
Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepını oluşturan mağmanın soğuma hızı, volkanik Şifalı Taşlar Gaziantepı oluşturan mağmanın soğuma hızından yavaştır. Bu yüzden, volkanik Şifalı Taşlar Gaziantepa oranla daha az hamur maddesi içerirler. Bazen kayacın geneline hakim olan ufak taneler içinde yüzen iri kristallere rastlanır. Bu kristallere fenokristal adı verilir ve ince taneler arasında yüzen fenokristallerden oluşan doku porfirik doku olarak isimlendirilir. Yarı derinlik Şifalı Taşlar Gaziantepının isimlendirilmesinde ilgili yarı derinlik kayacının isminin sonuna porfir eki getirilir. Örn: granit porfir, siyenit porfir gibi (Karaman vd., 2008).
Yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepı (Volkanik Şifalı Taşlar Gaziantep): Yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepı magmanın yüzeyde ve yüzeye yakın yörelerinde, çok hızlı soğuması sonucu oluşurlar. Bu Şifalı Taşlar Gaziantepı oluşturan magma; yarık, çatlak veya noktasal püskürmeler (volkanlar) aracılığıyla yüzeye çıkar. Lav adı verilen ve yüzeye çıkan bu ergimiş haldeki silikat karışımları, bünyelerinde bulunan uçucu maddeleri ve gazları kaybederek aniden kristalleşir. Kısacası kristalleşme sırasını izleyemeden mağma çindeki mineraller mağmanın yüzeye çıkma sıcaklığında kristalleşmek zorunda kalırlar veya silikat mineralleri kristalleşemeden ani soğuma sonucu cam halinde katılaşır. Bu yüzden yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepı hemikristalin dokuya sahiptir. Hemikristalinin kelime anlamı yarı kristal demektir (Karaman vd., 2008).
2.2.1.2 Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantepda adlandırma
Mağmatik kayalar doku karakteri ve mineral içeriğine göre sınıflandırılır. Farklı soğuma evriminden çeşitli mağmatik dokular oluşmakta ve böylece mağmatik kayanın mineral bileşimine göre köken mağmanın kimyasal yüzü belirgin hale gelir (Öngen, 2009). Mineral içeriği ve doku karakteristiğine göre mağmatik ana kaya gruplarının sınıflanması Şekil 2.7’da görülmektedir.
Şekil 2.7 : Mineral içeriği ve doku karakteristiğine göre magmatik ana kaya . gruplarının sınıflanması (Öngen, 2009).
Faneritik (iri taneli) kayalara plütonik veya kıta derinliğinde katılaştıkları için derinlik kayası da denir. Afanitik (ufak taneli) kayalar volkanik veya az kalın, sığ plütonlarda yer alır.
Mağma kayaları mineral içeriği ve doku karakterine göre sınıflandırıldığında iki kaya aynı mineral bileşimine sahip olur ancak dokusu farklı adları farklı olur. Örneğin iri taneli plütonik kaya karşıtı granit, ufak taneli volkanik kaya karşıtı riyolit olarak adlanır. Bu kayaların mineralojisi benzer olduğu gibi, farklı kristalizasyon geçmişi ile de aralarında benzerlik yoktur (Şekil 2.8) (Öngen, 2009).
Şekil 2.8: Yaygın mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantep (Öngen, 2009).
2.2.1.3 Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantepın genel özellikleri
Yukarıda belirtilen derinlik, yarı derinlik ve yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepının ortak özellikleri vardır. Bu Şifalı Taşlar Gaziantepın genel özellikleri şöyle özetlenebilir.
1. Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantep ergimiş silikat karışımı halindeki mağmanın çeşitli
derinliklerde katılaşmasıyla oluştuğu için sedimanter serilerle hiç bir ilişkisi yoktur. Yani fosilsizdir.
2. Mağmanın çeşitli ısılarda katılaşmasıyla meydana geldikleri için kristalli ve
yarı kristalli olabilirler.
3. Tabakalı bir yapıları yoktur. Yalnız soğumadan dolayı sütunsal bir yapı
kazanırlar.
4. Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantep kütle halindedir. Litosferin altında uyumlu veya uyumsuz
şekilde yerleşebildikleri gibi yüzeyde lav akıntıları halinde de olabilirler.
5. Mağmatik Şifalı Taşlar Gaziantepda şistiyet yoktur. Sadece bazı kayaç tiplerinde akıntı
izlerine rastlanabilir veya bazı yüzey Şifalı Taşlar Gaziantepı soğan kabuğu (eksfoliaksyon) gibi soyulma özelliği gösterebilirler.
2.2.2 Sedimanter Şifalı Taşlar Gaziantep (Tortul Şifalı Taşlar Gaziantep)
Sedimanter Şifalı Taşlar Gaziantep, tortullaşma-sedimantasyon (çökelim) sonucu meydana gelirler; genellikle tabakalıdırlar ve çoğu kez fosil içerirler (Ketin, 2005). Kökeni yerin dış kısmı, yeryüzü, atmosfer ve hidrosfer olan sedimantasyon (çökelme) ile oluşan Şifalı Taşlar Gaziantepdır. Bunların oluşum ortamları çeşitli çökelim havzalarıdır. Bu havzalardaki çökelim okyanussal, denizsel, gölsel ve tamamen karasal koşullarda gerçekleşebilir (Karaman vd., 2008). Sedimanter Şifalı Taşlar Gaziantep tabakalı yapılar ve içlerinde bu Şifalı Taşlar Gaziantepın oluştukları döneme ait veya daha önceki zamanlarda yaşamış ve taşlaşmış organizma kalıntıları (fosiller) bulundururlar. Yer kabuğunda alan (yüzölçümü) itibarıyla en çok yer kaplayan Şifalı Taşlar Gaziantepdır. Yeryüzündeki tüm Şifalı Taşlar Gaziantepın hacim olarak % 5’ini oluşturmalarına rağmen, yüzölçümü olarak yeryüzünün % 75’ini örtmektedirler (Şekil 2.9) (Bozcu, 2005).
CLARK’a göre, yerkabuğunun yayılımı esas alındığında, oluşan sedimanter Şifalı Taşlar Gaziantep içinde model analiz bakımından % 5 kireç, % 15 kum ve % 80 kil vardır. Bu oranlardan anlaşılacağı üzere, stratigrafik olarak en fazla kiltaşı, en az da kireçtaşı görülmektedir. Fakat kil, diğerlerine göre dayanımsız ve daha küçük tanelidir ve çok çabuk dağılır (Karaman, 2008).