Bugünün Saraylısı Özeti Ayşen’in yabancı bir erkekle evlenmesi ve memleket özlemi çekmesi, evliliğinde mutsuz olmasına neden olur. Bu yüzden morfine başlar. Genel olarak bakıldığında Bugünün Saraylısı Özeti, yanlış Batılılaşmanın getirdiği olumsuzlukları sosyete ortamında ele alır. Kadınların zararlı alışkanlıklarını, topluma yabancılaşmalarını, lüks yaşam için ailelerini terk etmelerini, süs ve eğlence düşkünü olmalarını, sosyete hayatına özenmelerine bağlar. Bu yüzden romanlardaki salon kadınları; pahalı yerlerden giyinen, narsist, sosyete ortamına uyum sağlamak için kendi benliklerinden ödün veren yapıdadırlar.
Bugünün Saraylısı Özeti’in yaşamında deniz ve çiçekler, önemli yer tutar. Çünkü yazar, gül yetiştirerek ün yapmış, saraya kadar isimleri duyulmuş bir aileden gelir. Bu nedenle kadına yönelik kullandığı imajlarda, bu unsurları kaynak alır ve romanlarında doğadan aldığı motiflerle kadının dış görünüşünü, hareketlerini canlı kılar. Anlatımında, bir iç ahenk vardır.

“Bugünün Saraylısı Özeti te, çöplüğü cennet yapan büyülü bir sanat menşûru var. Ondan süzdüğü manzaralar, tabiat ve şahıslar altın suyuna bastırılmış zincirler gibi ansızın kıvılcımlı bir parıltı ile göz alırlar… Yazıya ilk bakışta göze çarpmayan gizli bir mûsiki bir iç âhengi yayılır…” (Gezgin, 1999: 245). Onun için kadın; deniz, meyve, çiçek gibi doğanın bütün güzelliklerini üstünde toplayan öğesi ve süsüdür. Bu sebeple betimlemelerinde, ressam hassasiyetiyle, ayrıntılara dikkat eder: “Bugünün Saraylısı Özeti, dikkatli bir gözlemcidir. Olayları ve kişileri en ince ayrıntısına kadar takip eder… Bu yüzden kendisine ‘ressam-muharrir’ diyenler bile çıkmıştı” (Yardım, 2000: 227).

Bununla beraber Bugünün Saraylısı Özeti; kadın vücudunu, yürüyüşünü, güzelliğini uzun sıfat gruplarına ve fiilimsilere sıkça baş vurarak tasvir eder. Tasvirlerinde, duyular ön plandadır. Doğa dekoru içinde kadını; ışık, ses ve koku öğelerini kullanarak ele alır. Yezidîn Kızı’nda yaptığı kadın tarifi, şu şekilde değerlendirilir: “San’atkârın kendi tabiriyle renk gibi, ışık gibi, râyiha gibi, adeta esirî fakat o nîsbette canlı hareketli bir kadın, bu eserde okurları peşinden sürükleyen bir roman kahramanı halindedir” (Banarlı, 1998: 1207). Ayrıca romanlarındaki kadınlar, sanatın esin kaynağı olarak görüldüklerinden, ünlü kadın heykellerine benzetilerek ölümsüzleştirilirler. Romanlarındaki erkek karakterlerin cinsel içerikli ifadelerinde, kadın
vücudunun genç ve uyumlu olması önemli yer tutar. Bunun için genellikle, “körpe, ham, taze, olgun, zevk, lezzet” sözcükleri kullanılır. Özellikle olgunlaşan genç kız vücudu, çiçek ve meyve benzetmeleriyle çekici hale getirilir. Kadını olumsuzlayan ifadelerde ise, erkek
egemen kültürün bakış açısı yansıtılır.

Genelde topluma yabancı, eğlence hayatını seven, gösteriş düşkünü, samimiyetsiz kadınlar eleştirilir. Eleştirilen kadınlar arasında cinselliğini ön
planda tutanlar ise, sıklıkla “virüs, yaratık, fingirdek, oynak, yosma, koketri, mal” sözcükleriyle nitelendirilirler.