Değerli Doğal Taşlar

Değerli Doğal Taşlar değerlendirilirken, daha çok rengi, sertliği, parlaklığı yada ışığı yansıtma özelliği ve yüzey dokusu göz önünde bulundurulur. Taşın rengi ve parlaklığı bünyesindeki değişik yapı ve özellikteki minerallerden kaynaklanmaktadır. Bir başka deyişle, taşlar içerdiği minerallerin rengi ve kristalize özelliğine göre, doğada farklı renk ve parlaklıktaki farklı yapılarda bulunur. Taşların bünyesindeki doğal krsitallerin ışığı yansıtma kapasiteleri, işlenme yöntemlerine ya da maruz kaldıkları çevresel etkilere göre değişmektedir. Örneğin, yoğun ayak trafiğinin olduğu yüzeylerde ayakkabılarla taşınan kum ve benzeri maddeler, parlatılmış taş kristallerini aşındırarak ya da parçalayarak taşların zamanla matlaşmasına sebep olur.

Taşların yapısının bozulmasında, taşın sertliğide çok önem kazanmaktadır. Sertlik derecesi, on olarak kabul edilen elmasın en üst sırada yer aldığı sertlik skalasında, granit altı-yedi derece ile üst sıralarda yer alırken, mermer ikibuçuk-beş derece ile daha aşağılarda yer almaktadır. Dolayısıyla, altı sertlik derecesine sahip bir kum, herhangi bir mermeri çizebilecekken, yedi sertlik derecesine sahip bir graniti etkileyemez. Diğer taraftan, taşı çizilmeye karşı daha dayanaklı hale getiren sertlik özelliği, işlenmesini ise zorlaştıran bir faktördür.
Doğal taşların, yüzeylerinin çok hassas bir şekilde parlatılması işlemidir. Doğal taşların, keskin köşelerinin döndürülerek yuvarlatılması işlemidir.

Doğal taşlar, farklı işleme yöntemleri ile farklı yüzey dokularına büründürülebilmektedir. Kişisel beğenilere ve ihtiyaca göre, honlama , parlatma, ıstma, tamburlama , kumlama, çekiçleme, testere ile şekillendirme gibi işleme teknikleri kullanılarak, farklı şekillerde insanoğlunun beğenisine sunulmaktadır.
Değerli Doğal Taşlar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Kullanım alanlarına göre, bir sıralama yapıldığında doğal taşın en çok taban ve yol döşemeleri (% 34) ile iç ve dış duvar
21
kaplamalarında (% 16) kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca doğal taşlar, basamaklarda, bahçe düzenlemesinde, kaldırımlarda, mezar ve anıtsal yapılarda, mozaik , heykel ve diğer sanatsal çalışmalarda, bunun yanında süs eşyaları, mobilya ve dekorasyon gibi sektörlerde de sık sık kullanılmaktadır.

“Neden doğal taş tercih edilmeli?” sorusuna verilen cevaplar, doğal taşın ikame ürünlere göre avantajları konusunda fikir vermektedir22. Doğal taşların tercih edilmesinde öncelikli olarak estetik değeri ön plana çıkmaktadır. Daha önce değinildiği üzere, Değerli Doğal Taşlar içerdiği minerallerin özelliklerine göre farklı renk ve desenler kazanmakta ve bu durum her taşı farklı kılarak tek tip endüstriyel ürünlerden ayırmaktadır. Görsel zenginliği ve farklı ölçü ve şekillerde işlenebilme niteliği ile Değerli Doğal Taşlar mimar ve inşaatçılara geniş bir seçenek yelpazesi sunarak hemen her ihtiyaca cevap verebilmektedir23.

Pek çok inşaat malzemesinin tersine, doğal taşların görünümündeki güzellik zaman ve kullanımla azalmaz, artar. Doğal taşların ayrıca temizlik ve bakımı kolay olup maliyeti düşüktür. Doğal taşların kullanım ömrü çok uzundur. Doğru planlama ve inşaatla, doğal taştan yapıların binlerce yıl ayakta kaldığı bilinmektedir24.
22 “Ten Arguments For Natural Stone”, 2005, http://www.stonereport.com/ihtm/detail-e.htm?aclnews=10:0:692:::0:6: (25
Mart 2007)
23 Gregg Wallis, “Natural Stone For The Domestic Market is Booming”, [Electronic Version], Find Articles, 2004, (25
Mart 2007), s.46.
24 M. Köse, “Türkiye’nin Geleceğinde Doğal Taşlarımızın Önemi”, Ankara, Tümmer, 2004, s.25.

Değerli Doğal Taşlar çok iyi ısı iletkenidir ve yüksek ısı depolama kapasitesine sahiptir. Dış cephe kaplama malzemesi olarak güneşten gelen ısıyı soğurur ve binanın istem dışı ısınmasını engeller. Testler göstermektedir ki, cam kaplı binalara göre taş kaplı binaların ısıtılması ya da soğutulması için daha az enerji sarfiyatı gerekmektedir. Doğal taşların söz konusu özelliği, uzun ömrü ve düşük bakım maliyetleri ile birlikte dikkate alındığında, ilk başta yüksek gibi görünen yatırım maliyetinin sentetik inşaat malzemelerine göre aslında daha yüksek olmadığı anlaşılmaktadır.

Değerli Doğal Taşlar ayrıca ekolojiktir. Enerji tasarrufu sağlamasının yanı sıra, taşın çıkarılma, işlenme ve tekrar doğaya dönme halkasında kayıp ya da çevreye zarardan söz edilemez. Değerli Doğal Taşlar insan sağlığına herhangi bir tehdit teşkil etmez. Yanıcı değildir ve yangın esnasında insan sağlığına zararlı maddeler salmaz. Değerli Doğal Taşlar hijyeniktir. Özellikle mermer gibi kireç taşı kökenli taşlar yada bünyesinde kireç ihtiva eden diğer taşlar, çeşitli bakteri ve virüslere karşı koruyucu özellik taşımaktadır. Tarih boyunca mermer kullanımın yaygın olmasının bir nedeni de budur.