Değerli Taşlar

İnorganik Değerli Taşlar

Değerli taşlarlarda bozulmanın iki nedeni vardır; değerli taşların kendisinden kaynaklanan bozulmalar ve dışarıdan gelen etkiler. Kendisinden gelen bozulmalar, değerli taşların mineral içeriğinden, minerallerin yerleşim düzeninden, makro ve mikro çatlaklardan vb. durumlardan kaynaklanır. Dışarıdan gelen etkiler ise; hava ve çevre kirliliği, biyolojik etkenler, nem, işçilik, donma , erime döngüsü, komşu maddenin yarattığı basınç, bağlayıcı malzemeler vb. oluşumlardır.

• AlPO4 x nH2O (HİDRATLI ALÜMİNYUM FOSFAT): Kıymetli taşlardan turkuazdır. Firuze taşı da denir. Yeteneği arttırır. Tansiyonu ayarlar. Kalp ve damar hastalıklarına karşı iyi gelir. Küpe ve yüzük taşı olarak kullanılır. Yeşilimsi mavi renktedir. Saydam değildir.

• Al2(SiO)3 (ALÜMİNYUM SİLİKAT) VE BeSiO3 (BERİLYUM SİLİKAT) : Cam parlaklığında, yeşil renkte ve saydamdır. Zümrüt adıyla bilinen süs taşıdır.

• % 99 Al2O3 (ALÜMİNYUM OKSİT) VE % 1 Cr2O3 (KROM OKSİT): Yakut taşıdır. Koyu kırmızı, kırmızıturuncu ve hafif morumsu renklerdedir. Yakutun pembe olanı safir adını alır. Kırmızı yakut, meni noksanlığını tamamlar.

• MALAHİT: CuCO3 ve Cu(OH)2 formülüyle gösterilen bakır(II)karbonat ve bakır(II)hidroksit filizi veya değerli taşıdır. Sol elde bulundurulursa, vücuttaki elektriğin fazlasını alır.

• FeS2 (FeS + S): Demir(II)sülfür ve S (kükürt) elementini beraber bulunduran pirit cevheri veya taşıdır. Altın sarısı renktedir. İrade gücünü arttırır.

• HEMATİT: Fe2O3 formülüyle gösterilen demir(III)oksit filizi veya değerli taşıdır. Diğer adı kırmızı demir taşıdır. Kan dolaşımını düzenler. Mafsal romatizmasına iyi gelir. Dalağın sıhhatli çalışmasını sağlar.

• ZEBERCET: FeSiO3 ve MgSiO3 formülüyle gösterilen demir(II)silikat ve magnezyum silikat taşıdır. Sarı renkte ve cam parlaklığındadır. Kalp çarpıntısı ve korkuya iyi gelir. Krizalit adıyla da bilinir.

Organik Değerli Taşlar

• OPAL: Silisyumlu bileşiklerin tamamını içeren, çok kıymetli organik bir taştır. Opalde, bütün değerli taşların hasiyeti vardır. Özellikle eklem iltihabına iyi gelir.

• KEHRİBAR, MERCAN, İNCİ, SEDEF: Organik kaynaklıdırlar ve formülleri komplekstir.

• KEHRİBAR: Fosilleşmiş reçinedir. Guatr, astım, bronşit ve alerjiye iyi gelir. Açık sarıdan kızıla kadar türlü renklerde olan, yarı saydam, kolay kırılan, süs eşyası yapımında kullanılan bir taştır.

• MERCAN: Mercan iskeletinden elde edilir. Solunum açıcıdır. Kırmızı renkli bir taştır. Süs eşyası yapımında kullanılır.

• İNCİ: İstiridye vb. deniz hayvanlarının içinde oluşan sedef renginde süs tanesidir.

• SEDEF: Midye vb. deniz hayvanlarının kabuklarının iç kısmını astarlamış olarak bulunur. Kalker taşı (% 90 ile % 98’lik kalsiyum karbonat bileşiği) ile organik madde karışımından ibarettir. Gök kuşağı gibi görünen, parlak yüzeyli olan bir taştır.

Elementel Hâldeki Değerli Taşlar

Elementel kıymetli taşlar C (karbon) ve Si (silisyum) olmak üzere iki çeşittir
• Elementel süs taşlarının önemi çok büyüktür.
• Elementel kıymetli taşlardan olan elmas, C (karbon)’dur; kuvars ise Si (silisyum)’dur.
• C, canlıların; Si, toprağın esas maddesidir.
• İnsanın ilk oluşumuna sebep; Si ve H2O’nun şekillenmesidir.
• C (karbon) ve Si (silisyum); periyodik tabloda aynı gruptadır.

• Si (SİLİSYUM): Kuvars, akik taşı ve çakmak taşı silisyum kristalidir. Kuvars kristali, enerji verir ve tansiyonu düzenler. Bütün akik taşları stres ve gama iyi gelir. Kırmızı akik taşı meni noksaniyetini tamamlar, kan dolaşımını düzenler. Mavi akik taşı, düşünce yeteneğini geliştirir ve güzel konuşmayı sağlar. Pembe akik taşı, kötü duygulara fırsat vermez ve sempati kazandırır. Mor akik taşı, ametist olarak bilinir.

• C (KARBON): Kömür, elmas ve grafit olmak üzere üç allotropu vardır. Elmas ziynet eşyasıdır.
TAŞLAR

TAŞLARIN GÖREVLERİ

• Değerli Taşlar değeri, en az kıymetli taşlar kadardır.
• Değerli Taşlar çoğunluğu toprağın altındadır.
• Yerkürenin temel taşı, taş tabakasıdır.
• Değerli Taşlar tabakasının üç önemli görevi vardır:
• Birinci görevi; toprağın, bitkilere analık edip yetiştirdiği gibi, taş da toprağa Değerli Taşlardayelik edip yetiştiriyor.
• İkinci görevi; yeryüzü bedeninde kan damarları hükmünde olan suların düzenli olarak dolanmalarına hizmetidir.
• Üçüncü görevi; ırmakların, nehirlerin, çayların muntazam bir ölçü ile çıkmalarına ve devamlarına kaynaklık etmektir.
• Taşların aslı suydu. Suyun katılaşması sonucu taş oluşmuştur.
• Dağlar, yekpare taştır.
• Geçmişte dağların bir kısmı Değerli Taşlar ufalanıp toprağa dönüşmüş, bitkilerin oluşumuna vesile olmuştur. Diğer bir kısmı taş kalarak, yuvarlanıp derelere, ovalara dağılıp zemin yüzündekilere hizmetkârlık etmişlerdir.

TAŞLARIN KİMYASI

• Taşların bileşiminde 2000–3000 kadar bileşik belirlenmiştir.
• Tek bir taş cinsinde bile onlarca bileşik vardır.
• Taşların bileşiminde bazı elementler de bulunur.

TAŞLARIN BİLEŞİMİNDEKİ ELEMENTLER

• Au
• Ag
• Pt
• Hg
• Sn
• S
• C

TAŞLARDAKİ BİLEŞİKLER

• Değerli Taşlar bileşimindeki bileşikler; hidroksit, karbonat, oksit, silikat, sülfat, klorür, sülfür bileşikleridir.

Değerli Taşlar HİDROKSİT BİLEŞİKLERİ

• Ca(OH)2 (KALSİYUM HİDROKSİT)
• Mg(OH)2 (MAGNEZYUM HİDROKSİT)
• Al(OH)3 (ALÜMİNYUMYUM HİDROKSİT)

TAŞLARDAKİ KARBONAT BİLEŞİĞİ

• CaCO3 (KALSİYUM KARBONAT)

TAŞLARDAKİ OKSİT BİLEŞİKLERİ

• K2O (POTASYUM OKSİT)
• Al2O3 (ALÜMİNYUM OKSİT)
• MgO (MAGNEZYUM OKSİT)
• TiO2 (TİTANYUM DİOKSİT)
• SiO2 (SİLİSYUM DİOKSİT)
• SnO2 (KALAY DİOKSİT)
• MnO2 (MANGAN DİOKSİT)
• Na2O (SODYUM OKSİT)
• Fe3O4 (FeO + Fe2O3) (DEMİR OKSİTLER)

TAŞLARDAKİ SİLİKAT BİLEŞİKLERİ

• Al2(SiO)3 (ALÜMİNYUM SİLİKAT)
• MnSiO3 (MANGAN SİLİKAT)
• MgSiO4

TAŞLARDAKİ SÜLFAT BİLEŞİKLERİ

• CaSO4 (KALSİYUM SÜLFAT)
• BaSO4 (BARYUM SÜLFAT)

Değerli Taşlar  FLORÜR BİLEŞİĞİ

• CaF2 (KALSİYUM FLORÜR)

Değerli Taşlar KLORÜR BİLEŞİKLERİ

• NaCl (SODYUM KLORÜR)
• KCl (POTASYUM KLORÜR)

Değerli Taşlar SÜLFÜR BİLEŞİKLERİ

• HgS CIVA(II)SÜLFÜR
• PbS KURŞUN(II)SÜLFÜR
• ZnS ÇİNKO SÜLFÜR
• FeS2 (FeS + S) DEMİR(II)SÜLFÜR ve S (KÜKÜRT) ELEMENTİ KARIŞIMI

 Değerli taşlar Ocakları

Yapılarda kullanılacak değerli taşlarların mutlaka ocak değerli taşları olmaları şarttır. Yoğun olduğu damarlarda açılan değerli taşlar ocaklarında, değerli taşların türüne göre seçilecek kara barut, dinamit gibi maddeler veya çarpacak, manivelâ, madırga, külünk gibi el aletleri kullanılarak çıkartılır. Tomruk veya kütük halinde çıkartılan bloklar daha sonra, murç, çarpacak gibi çeşitli değerli taşlarçı aletleriyle işlenerek kullanılır. Değerli taşlar 6ay ila 1 yıl arasında bekleterek kullanmak gerekir. Çünkü değerli taşlar ocaktan çıktıktan sonra bünyesinde su değerli taşlarır. Bu suyu dışarı vermesi beklenir ve bundan sonra kullanılır.