Oltu Taşı Bileklik

Yörede yapılan incelemelerde tespit edilen, Oltu Taşı Bilek  şekillendirilmesinde ve ürünlerin yapımında ilk aşamada uygulanan tekniktir. Oltu Taşı Bileklik; yapılacak ürünün çeşidine ve üründe kullanılacak taşın boyutlarına göre bıçak yardımıyla elde şekillendirilmekte ve kenar tesviyelerinin yapılması için zımpara ile düzeltilmektedir. Oltu Taşı Bileklik; yapılacak ürünün çeşidine göre taş yuvasına yerleştirilmekte ve taş üzerindeki pürüzlerin ve fazlalıkların giderilmesi için tekrar zımparalanmaktadır (Şekil 4.27). Bu işlem yörede “kobut alma” şeklinde ifade edilmektedir.

Oltu Taşı Bileklik

Oltu Taşı Bileklik  şekillendirme tekniği

Yörede yapılan incelemelerde tespit edilen ve Oltu Taşı Bileklik nın şekillendirilmesinde kullanılan diğer bir tekniktir. Yontma tekniği ile elde şekillendirilen Oltu Taşı Bileklik; yapılacak ürünün çeşidine göre tornada tekrar şekillendirilmektedir. Geçmişte bu tekniğin uygulanmasında “kemane” adı verilen, kol kuvveti ile çalıştırılan torna kullanılmıştır (Şekil 4.28). Günümüzde Oltu Taşı Bilekliknın şekillendirilmesi için elektrikli torna kullanılmaktadır.

Tornada şekillendirme tekniği; özellikle tespih yapımında uygulanan bir tekniktir. Bu tekniğin uygulanmasında; ilk olarak elde şekillendirilen Oltu Taşı Bileklik elektrikli tornaya geçirilmektedir. Tornanın döndürülmesi ve “arda” adı verilen keskinin taş üzerinde hareket ettirilmesiyle, Oltu Taşı Bileklikna istenilen şekil verilmektedir (Şekil 4.29). Bu teknik ile ilgili ayrıntılı bilgiler ve fotoğraflar tespih üretim aşamalarında verilmiştir (sayfa 76).

Elektrikli tornada şekillendirme tekniği; aynı zamanda ürünlerin yapımında süsleme tekniği olarak da uygulanmaktadır. Yörede yapılan incelemelerde; bu tekniğin uygulandığı farklı ürünlerde de rastlanmıştır (Şekil 4.30).

Şekil 4.30 Yontma ve tornada şekillendirme teknikleri uygulanmış ağızlık 4.4.1.3 Oyma – yarma tekniği

Bu teknik; çeşitli kesici ve delikli araçlar kullanılarak Oltu Taşı Bileklik üzerine oyuklar-yarıklar açılması şeklinde uygulanmaktadır. Bu tekniğin uygulanmasıyla Oltu Taşı Bileklik üzerinde açılan yarıkların içerisine; gümüş levha, tel, kordon, taş vb. gereçlerin yerleştirilmesi mümkün olmaktadır. Yörede yapılan incelemelerde bu tekniğin; elde şekillendirme ve çark üzerinde şekillendirme şeklinde uygulandığı görülmektedir. Oyma tekniği; kalın dişli bir çarkın taş üzerinde döndürülmesi ve oyuklar açılması şeklinde uygulanmakta, açılan oyuklara süsleme materyali, kakma yapılarak yerleştirilmektedir (Şekil 4.31).
Yörede yapılan incelemelerde; Oltu Taşı Bileklik üzerine oyma tekniğinin uygulanmasıyla farklı şekillerde yüzeyler oluşturulduğu gözlemlenmiştir. Uygulanan bir başka teknikte ise; Oltu Taşı Bileklik üzerine kesici ve delici aletler ile oyuklar açılmakta ve bu oyuklara ince gümüş levhalar (Şekil 4.32) ya da çeşitli şekillerde gümüş parçalar (Şekil 4.33) kakma yapılarak yerleştirilmektedir. Oyma tekniği uygulanmış ve Şekil 4.33 Oyma tekniği uygulanmış ve gümüş levha ile kakma yapılmış yüzük gümüş parçalar ile kakma yapılmış tespih