Yeşim Taşı Oluşumu

Yeşim Taşı oluşumu ile ilgili olarak pek çok rivayet öne sürülmüştür. Bunlardan bir tanesi Dokuz Oğuzların gökten inen nur sütununun, yeryüzünde taşlaşarak Yeşim Taşıden bir kaya meydana getirdiği yönündeki inançlarıdır. Bu kayanın küçük bir parçası dahi Dokuz Oğuzların ülkesinden gitse, o ülkenin felaketi olacağına inanılır. Diğer bir rivayet bu taşın muhtelif hayvanların karınlarında oluştuğu şeklindedir .
Şirvânî Yeşim Taşı madeninin Gazne’nin kuzeyinde, Türkistan’da olduğunu söyler ve Gazne’nin bu madene yirmi günlük mesafede bulunduğunu açıklar. Tigâşî’ye göre Yeşim Taşı Kaşgar’dan gelir, gümüş madeninde bulunur . Za’îfî’nin cevâhir-nâmesi’nde Yeşim Taşıin madeni olarak yine Kaşgar ve Hıtay arasındaki Hoten’in yakınlarında, suyu Andecân’a akan bir dere yatağı gösterilir . M. Zeki Pakalın konuyla ilgili olarak, Yeşim Taşıin iyisinin Hıtay ve Kaşgar taraflarından elde edildiğini ve buradan çıkan taşın beyazının yeşilinden makbul sayıldığını söyler . Onay ise Yeşim Taşı madeni olarak Hindistan ve Maveraünnehr’i gösterir .